Bilgisayarınızın Gizli Düşmanı: Darboğaz Nedir? İşlemci ve Ekran Kartı Uyumu Rehberi

İçindekiler

• Darboğaz (Bottleneck) Nedir? Bilgisayar Sistemlerinde Temel Tanım
• İşlemci (CPU) Darboğazı: Nedenleri ve Etkileri
• Ekran Kartı (GPU) Darboğazı: Ne Zaman Ortaya Çıkar?
• Darboğazı Tespit Etme Yöntemleri: Nasıl Anlarım?
• Darboğazı Giderme ve Önleme Yolları: İdeal Sistem Kurulumu
• İşlemci ve Ekran Kartı Dengesi: Performans İçin Kritik Önemi
• Gelecek Nesil Donanımlar ve Darboğazın Evrimi

Darboğaz (Bottleneck) Nedir? Bilgisayar Sistemlerinde Temel Tanım

Bilgisayar sistemlerinde “darboğaz” (bottleneck) terimi, adını hepimizin bildiği şişenin dar ağzından alır. Şişenin gövdesi ne kadar büyük olursa olsun, içindeki sıvının akış hızı tamamen o dar ağız tarafından belirlenir. Benzer şekilde, bir bilgisayar sisteminde de tüm bileşenler birbiriyle uyumlu çalışmak üzere tasarlanmış olsa da, bazen tek bir bileşen sistemin genel performansını sınırlayarak “darboğaz” oluşturabilir.

Bu durum, genellikle bir bileşenin diğerlerinden çok daha yavaş veya çok daha hızlı olmasıyla ortaya çıkar. Örneğin, ultra güçlü bir ekran kartına sahip olup, ona yetişemeyen eski nesil bir işlemciniz varsa, ekran kartınızın tam potansiyelini kullanamazsınız. Tam tersi, çok hızlı bir işlemciye sahip olup, günümüz oyunlarının veya yazılımlarının gerektirdiği grafik gücünü sağlayamayan zayıf bir ekran kartınız varsa, yine performans kayıpları yaşarsınız. Darboğaz, sistemin en zayıf halkası tarafından belirlenen maksimum performans limitidir ve genellikle CPU (İşlemci), GPU (Ekran Kartı), RAM (Bellek) veya depolama (SSD/HDD) birimlerinden birinde gözlemlenir.

Darboğaz, bir donanım arızası veya “kötü” bir durum olmaktan ziyade, daha çok bir dengesizlik ve verimsizlik durumudur. Her sistemde, belirli bir iş yükü altında mutlaka bir limitleyici faktör olacaktır. Önemli olan, bu limitleyici faktörün ne olduğunu tespit etmek ve kullanım senaryonuz (oyun, profesyonel tasarım, video düzenleme vb.) için en uygun dengeyi sağlamaktır. Doğru bir bileşen seçimi ve sistem optimizasyonu ile darboğazın etkileri minimize edilebilir, böylece yatırımlarınızdan maksimum verim alabilirsiniz. Bu rehberde, özellikle işlemci ve ekran kartı arasındaki dengeye odaklanarak, darboğazın ne anlama geldiğini, nasıl tespit edileceğini ve nasıl çözüleceğini detaylıca ele alacağız.

İşlemci (CPU) Darboğazı: Nedenleri ve Etkileri

İşlemci (CPU) darboğazı, adından da anlaşılacağı gibi, sistemin genel performansının işlemci tarafından kısıtlandığı durumdur. Bu senaryoda, ekran kartınız (GPU) yeterince güçlü olmasına rağmen, işlemciniz ekran kartına yeterli veri akışını sağlayamaz veya grafik işlemciden gelen talepleri yeterince hızlı işleyemez. Sonuç olarak, ekran kartınızın tam kapasitesini kullanamaz, performansı düşük bir seviyede kalır ve donanımınıza yaptığınız yatırımın karşılığını alamazsınız.

Peki, işlemci darboğazı nedenleri nelerdir? En yaygın nedenlerden biri, eski veya zayıf bir işlemcinin, modern ve güçlü bir ekran kartıyla eşleştirilmesidir. Özellikle yeni çıkan, işlemci yoğun (CPU-intensive) oyunlar (örneğin, büyük açık dünya oyunları, strateji oyunları veya çok sayıda NPC içeren simülasyonlar) veya uygulamalar, ekran kartından önce işlemciyi zorlar. Bu tür senaryolarda, işlemcinin oyun motorunun fizik hesaplamalarını, yapay zeka davranışlarını, animasyonları ve diğer arka plan süreçlerini yeterince hızlı yönetememesi, kare hızlarında (FPS) düşüşlere ve takılmalara yol açabilir.

İşlemci darboğazının temel belirtileri, oyun içi performans izleme araçlarında (MSI Afterburner, RivaTuner Statistics Server vb.) kolayca görülebilir. Genellikle, ekran kartı kullanım oranınızın (GPU Utilization) %90-100'ün altında (örneğin %50-70 gibi) seyrettiğini, buna karşılık işlemci kullanım oranınızın (CPU Utilization) %90-100'lere yakın seyrettiğini gözlemlersiniz. Ayrıca, beklediğinizden daha düşük kare hızları, ani FPS düşüşleri (stuttering) ve oyun içinde akıcılık sorunları da işlemci darboğazının işaretleridir. Bu durum, genellikle düşük çözünürlüklerde veya düşük grafik ayarlarında daha belirgin hale gelir; çünkü bu ayarlarda ekran kartının iş yükü azalır ve daha hızlı kareler üretmeye hazır hale gelir, ancak işlemci bu hızdaki talebi karşılayamaz.

Sonuç olarak, bir sistemde işlemci darboğazı yaşanıyorsa, yeni bir ekran kartı almanın performansa beklenen katkıyı sağlamayacağını anlamak önemlidir. Aksine, işlemciyi yükseltmek veya işlemci yükünü azaltacak optimizasyonlar yapmak, sistemin genel hızını ve akıcılığını önemli ölçüde artıracaktır. İşlemcinizin sistemin geri kalanıyla uyumlu olduğundan emin olmak, özellikle oyun ve yoğun uygulamalar için dengeli bir PC deneyimi sunmanın anahtarıdır.

Ekran Kartı (GPU) Darboğazı: Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Ekran kartı (GPU) darboğazı, bir bilgisayar sisteminde işlemcinizin ve diğer bileşenlerinizin ekran kartına yeterli veriyi sağlayabildiği, ancak ekran kartının bu verileri işleyip görsel çıktıyı üretmekte zorlandığı durumdur. Bu senaryoda, sistemin genel performansı ekran kartının kapasitesi tarafından sınırlanır ve genellikle ekran kartı, işlemciden gelen komutları işlemek için bekler durumda kalır.

Ekran kartı darboğazı, özellikle güçlü bir işlemciye sahip olup, buna göre daha zayıf veya eski nesil bir ekran kartı kullanıldığında ortaya çıkar. Modern oyunlar ve grafik yoğun uygulamalar, her geçen gün daha fazla grafik gücü talep etmektedir. Yüksek çözünürlükler (1440p, 4K), yüksek grafik ayarları (Ultra, High), gelişmiş gölgelendirmeler, yansımalar ve özellikle Ray Tracing (Işın İzleme) gibi teknolojiler, ekran kartı üzerindeki yükü ciddi şekilde artırır. Eğer ekran kartınız bu talepleri karşılayabilecek güce sahip değilse, ekran kartı darboğazı kaçınılmaz hale gelir.

Bu tür bir darboğazın belirtileri, işlemci darboğazının tam tersi bir tablo çizer. Performans izleme araçlarını kullandığınızda, ekran kartı kullanım oranınızın (GPU Utilization) sürekli olarak %90-100 arasında seyrettiğini, buna karşılık işlemci kullanım oranınızın (CPU Utilization) görece daha düşük (örneğin %50-70 civarı) olduğunu görürsünüz. Bu durum, ekran kartının sürekli olarak maksimum kapasitede çalıştığı, işlemcinin ise "bekler" pozisyonda olduğu anlamına gelir. Sonuç olarak, beklenen kare hızlarına (FPS) ulaşılamaz, oyunlar veya uygulamalar düşük FPS ile çalışır ve genel deneyim akıcı olmaktan uzaklaşır.

Ekran kartı darboğazı, genellikle yüksek çözünürlüklerde ve yüksek grafik ayarlarında daha belirgin hale gelir. Çünkü bu ayarlarda ekran kartının her kare için işlemesi gereken piksel sayısı ve uygulayacağı efekt miktarı katlanarak artar. Örneğin, 1080p çözünürlükte orta ayarlarda iyi performans veren bir ekran kartı, aynı oyunu 4K çözünürlükte ultra ayarlarda çalıştırmaya çalıştığınızda yetersiz kalacaktır. Bu durumda, performans artışı elde etmek için ekran kartı ayarlarını düşürmek veya daha güçlü bir ekran kartına yükseltmek gerekecektir. Ekran kartınızın, kullanmayı planladığınız çözünürlük ve grafik ayarlarıyla uyumlu bir güce sahip olması, akıcı ve keyifli bir görsel deneyim için hayati öneme sahiptir.

Darboğazı Tespit Etme Yöntemleri: Nasıl Anlarım?

Bir sistemde darboğaz olup olmadığını anlamak ve hangi bileşenin performansı kısıtladığını tespit etmek, doğru optimizasyonları yapmak için kritik öneme sahiptir. Neyse ki, bunu anlamak için kullanabileceğiniz çeşitli yazılımlar ve yöntemler bulunmaktadır. Doğru araçlarla, bilgisayarınızın farklı bileşenlerinin iş yükü altındaki davranışlarını gözlemleyebilir ve "zayıf halkayı" kolayca belirleyebilirsiniz.

En etkili yöntemlerden biri, oyun oynarken veya yoğun bir uygulama çalıştırırken sistem bileşenlerinin kullanım oranlarını eş zamanlı olarak izlemektir. Bu amaçla kullanabileceğiniz popüler yazılımlar şunlardır:

• MSI Afterburner (RivaTuner Statistics Server ile birlikte): Bu kombinasyon, oyun içinde ekran kartı (GPU) ve işlemci (CPU) kullanım yüzdeleri, sıcaklıklar, saat hızları ve kare hızları (FPS) gibi birçok veriyi gerçek zamanlı olarak gösteren bir kaplama (overlay) sunar. Bu sayede, oyun deneyiminiz bozulmadan anlık performansı takip edebilirsiniz.
• HWiNFO64: Bu güçlü araç, sisteminizdeki her bir donanım bileşeni hakkında son derece detaylı bilgiler sunar. İşlemci çekirdeklerinin tek tek kullanım oranları, ekran kartının belleği, sensör sıcaklıkları gibi gelişmiş verileri görüntüleyebilir, hatta loglama yaparak daha sonra analiz edebilirsiniz.
• Görev Yöneticisi (Windows Task Manager): Daha basit bir yöntem arayanlar için Windows'un kendi Görev Yöneticisi de yeterli bilgi sağlayabilir. Performans sekmesi altında CPU, GPU, RAM ve depolama birimlerinin genel kullanım yüzdelerini anlık olarak görebilirsiniz. Ancak, bu araç oyun içi detaylı bir izleme sunmaz ve genellikle daha genel bir bakış açısı sağlar.

Bu araçları kullanarak nelere dikkat etmelisiniz?

• GPU Kullanımı (%): Eğer bu değer sürekli %90-100 civarında seyrediyorsa ve FPS değerleriniz beklediğinizden düşükse, büyük ihtimalle ekran kartı darboğazı yaşıyorsunuzdur.
• CPU Kullanımı (%): Eğer GPU kullanımınız düşük (örneğin %50-70) kalırken, CPU kullanımınız %90-100 seviyelerine çıkıyorsa ve özellikle tek bir çekirdek çok yüksek kullanıma sahipse, işlemci darboğazı söz konusudur.
• RAM Kullanımı ve Disk Kullanımı: Çok düşük RAM kapasitesi veya yavaş bir depolama birimi (özellikle HDD) de sistemin genel hızını yavaşlatarak bir darboğaz oluşturabilir. Bu durumda, RAM veya SSD yükseltmesi performansı artırabilir.

Unutulmamalıdır ki, bir sistemin belirli bir anda hangi bileşen tarafından kısıtlandığı, o anki iş yüküne, çalışan uygulamalara, oyun ayarlarına ve hatta işletim sisteminin durumuna göre değişebilir. Bu nedenle, farklı senaryolarda (farklı oyunlar, farklı ayarlar) testler yaparak daha kesin sonuçlar elde etmek en doğrusudur. Online darboğaz hesaplayıcıları da fikir verebilir, ancak bunlar genellikle genellemelere dayalı olduğu için kesin sonuçlar sunmazlar; kendi sisteminizde yapacağınız gözlemler her zaman daha değerlidir.

Darboğazı Giderme ve Önleme Yolları: İdeal Sistem Kurulumu

Darboğazı tespit etmek kadar, onu gidermek veya yeni bir sistem kurarken baştan önlemek de önemlidir. Doğru adımlarla, bilgisayarınızdan en yüksek verimi alabilir ve donanım yatırımlarınızın karşılığını tam olarak alabilirsiniz.

Mevcut Sistemde Darboğazı Giderme:

1. Zayıf Bileşeni Yükseltme: Darboğazı tespit ettikten sonra, performansı en çok kısıtlayan bileşeni yükseltmek en etkili çözümdür.
   
   • Eğer İşlemci (CPU) darboğazı yaşıyorsanız: Daha hızlı çekirdek hızlarına, daha fazla çekirdek sayısına veya daha yeni nesil bir mimariye sahip bir işlemciye yükseltme yapın. Anakartınızın ve soğutucunuzun uyumlu olduğundan emin olun.
   • Eğer Ekran Kartı (GPU) darboğazı yaşıyorsanız: Mevcut işlemcinize ve güç kaynağınıza uygun, daha güçlü bir ekran kartına geçiş yapın. Güncel oyunları ve uygulamaları hedeflediğiniz çözünürlük ve ayarlarda akıcı bir şekilde çalıştırabilecek bir kart seçmeye özen gösterin.
   • Eğer RAM veya Depolama darboğazı yaşıyorsanız: Yetersiz RAM'i artırın (genellikle 16GB veya 32GB günümüz standartlarında yeterlidir) ve HDD yerine hızlı bir NVMe SSD'ye geçiş yapın.
2. Ayarları Optimize Etme: Donanım yükseltmesi her zaman mümkün olmayabilir. Bu durumda yazılımsal optimizasyonlar devreye girer.
   
   • İşlemci Darboğazı İçin: Oyun içi grafik ayarlarını yükseltmek (özellikle çözünürlük ve görsel kalite), yükü işlemciden ekran kartına kaydırabilir. Bu, GPU'nun daha fazla çalışmasını sağlayarak CPU'daki bekleme süresini azaltabilir.
   • Ekran Kartı Darboğazı İçin: Oyun içi grafik ayarlarını (çözünürlük, gölgelendirme, doku kalitesi vb.) düşürmek, ekran kartının iş yükünü azaltır ve daha yüksek kare hızları elde etmenizi sağlar.
3. Overclocking (Hız Aşırtma): Eğer donanımınız destekliyorsa, işlemci veya ekran kartına dikkatli bir hız aşırtma (overclocking) uygulayarak performanslarını bir miktar artırabilirsiniz. Ancak bu işlem, uygun soğutma ve dikkat gerektirir.
4. Sürücüleri Güncelleme ve Arka Plan Uygulamalarını Kapatma: Ekran kartı, anakart ve diğer bileşenlerin sürücülerini güncel tutmak, performansı artırabilir. Ayrıca, oyun oynarken veya yoğun bir görev yaparken arka planda çalışan gereksiz uygulamaları kapatmak, sistem kaynaklarını serbest bırakarak darboğazın etkisini azaltabilir.

Yeni Bir Sistem Kurarken Darboğazı Önleme:

Yeni bir PC toplarken veya satın alırken, bileşenler arasında "dengeli" bir seçim yapmak, darboğazı baştan önlemenin en iyi yoludur. Bu, genellikle donanımlar arasında belli bir hiyerarşi ve bütçe dağılımı anlamına gelir:

• Kullanım Amacını Belirleme: Bilgisayarı ne için kullanacağınızı netleştirin. Sadece oyun mu oynayacaksınız, yoksa video düzenleme, 3D modelleme gibi profesyonel işler de yapacak mısınız?
• Bütçeyi Dengeli Dağıtma: Bütçenizi işlemci, ekran kartı, anakart, RAM ve depolama arasında orantılı bir şekilde dağıtın. Örneğin, oyun odaklı bir sistemde bütçenin daha büyük bir kısmı ekran kartına ayrılırken, video düzenleme gibi CPU yoğun işler için işlemciye daha fazla yatırım yapılabilir.
• Nesil Uyumu: Yeni nesil bir işlemciyi, çok eski nesil bir ekran kartıyla veya tam tersini eşleştirmekten kaçının. Genellikle birbirine yakın nesillerden donanımlar seçmek daha dengeli bir performans sunar.
• Gelecek Odaklılık: Bir miktar "gelecek odaklı" düşünebilirsiniz. Örneğin, bugün için yeterli olan bir işlemci yerine, birkaç yıl sonra çıkacak oyunların gereksinimlerini de karşılayabilecek biraz daha güçlü bir işlemci seçmek, gelecekteki olası darboğazları geciktirebilir.

İdeal sistem, her bileşenin bir diğeriyle uyumlu çalıştığı ve en yoğun iş yükü altında bile genel performansı gereksiz yere sınırlayan bir "zayıf halka"nın olmadığı sistemdir. Bu dengeyi sağlamak, uzun vadede daha akıcı, verimli ve tatmin edici bir bilgisayar deneyimi sunar.

İşlemci ve Ekran Kartı Dengesi: Performans İçin Kritik Önemi

Bilgisayar sistemlerinde işlemci (CPU) ve ekran kartı (GPU) arasındaki denge, genel performans ve kullanıcı deneyimi açısından hayati bir öneme sahiptir. Bu iki ana bileşen, birbiriyle sürekli iletişim halinde çalışır ve her ikisinin de görevlerini etkin bir şekilde yerine getirmesi, sistemin sorunsuz ve hızlı çalışması için elzemdir. Birini diğerinden çok daha güçlü veya zayıf seçmek, "darboğaz" denilen duruma yol açarak sistemin gerçek potansiyeline ulaşmasını engeller.

İşlemci, bilgisayarın beyni gibidir. Tüm genel hesaplamaları, oyun motorunun fiziklerini, yapay zekayı, işletim sisteminin ve çalışan uygulamaların komutlarını işler. Ekran kartı ise, işlemciden gelen bu komutlar doğrultusunda görsel verileri işleyerek monitöre aktarılacak görüntüleri oluşturur. Bu iki bileşenin ideal dengede olması, özellikle oyunlar ve grafik tasarım, video düzenleme gibi yoğun uygulamalar için kusursuz bir uyum anlamına gelir.

Dengeli bir sistemde, işlemci ekran kartına yeterli ve zamanında veri akışı sağlar, ekran kartı da bu verileri gecikme olmadan işler. Böylece, her iki bileşen de mümkün olduğunca yüksek kullanım oranlarıyla çalışır ve sistem kaynakları verimli bir şekilde kullanılır. Bu durum, oyunlarda yüksek ve stabil kare hızları, uygulamalarda hızlı tepki süreleri ve genel olarak akıcı bir deneyim anlamına gelir. Örneğin, en yeni AAA oyunları oynamayı hedefleyen bir oyuncu için, güçlü bir ekran kartının yanı sıra, bu karta yeterli veri sağlayabilecek modern ve performanslı bir işlemci seçmek kritik öneme sahiptir.

Öte yandan, dengesiz bir sistemde, bir bileşen diğerini bekler durumda kalır. Eğer işlemciniz çok güçsüzse, güçlü ekran kartınız boşta kalır ve bekler; bu işlemci darboğazıdır. Eğer ekran kartınız çok güçsüzse, işlemciniz tüm veriyi hazırlar ancak ekran kartı onu işleyemez; bu da ekran kartı darboğazıdır. Her iki durumda da, daha pahalı olan bileşenin tam potansiyeli kullanılamaz ve yapılan yatırım boşa gitmiş olur.

Bu dengeyi sağlamanın en iyi yolu, sisteminizi hangi amaçla kullanacağınızı belirlemek ve bütçenizi buna göre dağıtmaktır. Yüksek çözünürlüklerde (2K, 4K) ve yüksek grafik ayarlarında oyun oynamak istiyorsanız, ekran kartına daha fazla yatırım yapmanız gerekebilir, ancak yine de ekran kartınıza eşlik edecek güçlü bir işlemciye ihtiyacınız olacaktır. Eğer daha çok işlemci yoğun (CPU-intensive) simülasyon oyunları oynuyor veya video düzenleme/CAD gibi uygulamalar kullanıyorsanız, daha fazla çekirdekli ve yüksek saat hızlı bir işlemciye öncelik verebilirsiniz. Önemli olan, hiçbir bileşenin diğerine göre çok zayıf kalmasına izin vermemek ve sistemin bir bütün olarak en verimli şekilde çalışmasını sağlamaktır. Bu bilinçli seçim, hem bugünün hem de geleceğin performans ihtiyaçlarını karşılayan uzun ömürlü bir bilgisayar sistemi kurmanıza yardımcı olacaktır.

Gelecek Nesil Donanımlar ve Darboğazın Evrimi

Teknoloji sürekli ilerliyor ve bilgisayar donanımları her geçen gün daha da güçleniyor. Peki, bu hızlı gelişim karşısında "darboğaz" kavramı nasıl bir evrim geçiriyor? Gelecek nesil donanımlar, mevcut darboğaz türlerini ortadan kaldıracak mı, yoksa yeni darboğaz senaryoları mı yaratacak?

Son yıllarda, DirectStorage, PCIe Gen 5 gibi teknolojilerin yanı sıra DDR5 RAM'lerin yaygınlaşması, depolama ve bellek darboğazlarının etkisini önemli ölçüde azaltmaya başladı. Oyunların doğrudan SSD'den ekran kartı belleğine veri aktarabilmesi gibi yenilikler, işlemci üzerindeki yükü hafifletiyor ve veri akışını hızlandırarak genel sistem performansını artırıyor. Bu da, özellikle büyük açık dünya oyunlarında yükleme sürelerini kısaltırken, sistemin genel akıcılığını artırıyor.

İşlemci ve ekran kartı tarafında da önemli gelişmeler yaşanıyor. Çok çekirdekli işlemcilerin yaygınlaşması ve geliştiricilerin oyunları/uygulamaları bu çoklu çekirdek mimarisinden daha iyi faydalanacak şekilde optimize etmesi (özellikle Vulkan ve DirectX 12 gibi modern API'ler sayesinde), işlemci darboğazının etkisini azaltma potansiyeli taşıyor. Ancak bu, oyun motorlarının karmaşıklığı arttıkça, yapay zeka ve fizik hesaplamaları derinleştikçe işlemcinin üzerindeki yükün de artmaya devam edeceği anlamına geliyor.

Ekran kartları tarafında ise Ray Tracing (Işın İzleme) ve yapay zeka tabanlı çözünürlük yükseltme teknolojileri (NVIDIA DLSS, AMD FSR, Intel XeSS) gibi yenilikler, performansı önemli ölçüde etkiliyor. Ray Tracing, görsel gerçekçiliği artırırken ekran kartı üzerinde çok büyük bir yük oluşturuyor. Yapay zeka destekli yükseltme teknolojileri ise, daha düşük çözünürlüklerde görüntü işleyip yapay zeka ile daha yüksek çözünürlüklere çıkararak ekran kartının iş yükünü optimize ediyor. Bu teknolojiler, darboğazın kendisini değil, ancak nerede ve ne zaman ortaya çıkacağını değiştirebilir.

Gelecekte, sistemler daha entegre ve optimize edilmiş bir şekilde çalışacak olsa da, darboğaz kavramı muhtemelen tamamen ortadan kalkmayacak. Her zaman bir "en zayıf halka" olacaktır; bu halka bazen hala işlemci, bazen ekran kartı, bazen de geliştiricilerin optimize edemediği oyun motorları veya işletim sistemi kısıtlamaları olabilir. Önemli olan, teknolojinin ilerlemesiyle birlikte bu darboğazların daha dinamik ve bağlama özel hale gelmesidir.

Tüketiciler ve sistem kurucuları için gelecek nesil donanımlarla birlikte bileşenler arası dengeyi sağlamak daha da karmaşıklaşabilir. Ancak temel prensip aynı kalacaktır: kullanım amacına uygun, dengeli ve gelecekteki ihtiyaçları bir nebze karşılayabilecek bir sistem kurmak. Donanım seçimlerinde yalnızca en pahalı bileşeni almak yerine, tüm sistemin uyum içinde çalışmasına odaklanmak, her zaman en akıllıca yaklaşım olacaktır. Yapay zeka ve makine öğrenimi tabanlı sistem optimizasyon araçlarının daha da gelişmesi, bu darboğazları otomatik olarak tespit edip giderme konusunda kullanıcılara yardımcı olabilir, ancak insan faktörünün ve bilgi birikiminin önemi asla azalmayacaktır.